Küba’ya gideceğimizi söylediğimizden itibaren puro siparişleri de yağmaya başladı takdir edersiniz ki 🙂 Son birkaç yılda Gökhan’ın artan puro merakı ile siparişler birleşince, puro için epeyce bir mesai harcadık. Benim gibi, seyahatinde daralmak istemeyen hatun kişiler, eşlerine direkt bu yazıyı okutsun diye de deneyimlerimizi meraklıları için paylaşmak farz oldu 🙂 Buyurun sevgili kocamın kaleminden o çok merak edilen puro konusu:

Önce puro üretiminde %90/10’luk bir oran varmış, onunla ilgili bilgiyi aktarayım. Bir purodan elde edilen gelirin %10’u üreticiye, %90’ı ise devlete kalıyormuş. Benzer şekilde, bir çiftçi ürettiği tütünün %90’nını devlete satmak zorundaymış. %10’unu ise kendisinde kalabiliyormuş.

Çiftçiler, bir önceki yıl ürettikleri tütünlerin çiçeklerinden tohum elde ediyorlar. Devlet bu tohumlardan örnek alıp inceliyor, onay verilirse çiftçi bu tohumları kullanabiliyormuş. Aksi durumda çiftçinin devletten yeni tohum satın alması gerekiyormuş. Bu şekilde Küba puroları için belirli bir kalite standardı yakalanmış oluyor. Elbette resmi dükkanlardan satın alınan orijinal purolar için…

Küba puroları yoğun nikotin içeren ana damarları sökülen beş adet yaprak kullanılarak üretiliyor. Üç adet tam yaprak, dördüncü bir yaprağın içine sarılıyor; beşinci bir yaprak da en dışa sarılıyor. Puro üretimi konusunda şu genel bilgiyi aktarmam gerek: Bir tütün bitkisi kabaca beş tip yapraktan oluşuyor. Bir adet taç yaprak, iki adet orta yaprak, iki adet de alt yaprak. Taç yaprak en çok güneşi alan olduğu için hem en serti, hem de en lezzetlisi. Orta yapraklar koku, alt yapraklar da yanma konusunda iyiler. Her puronun da basit bir formülü var. Cohiba Robusto 4 adet taç yaprak, bir adet de orta yapraktan üretiliyor. Haliyle çok sert ve zor yanıyor (Fidel Castro’nun favorisi Cohiba Esplendido). Romeo y Julieta ise tamamen alt yapraklardan üretiliyor; haliyle daha hafif ve hızlı yanan bir puro. Che’nin en sevdiği puro olan Montecristo No 4 için ise, her yapraktan birer adet kullanılıyor. Her puronun en dışına sarılan yaprak, bal ya da akçaağaç şurubu ile yapıştırılıyor.

Şimdi gelelim alışveriş konusuna (Biz kendimizi feda ettik, her bir alternatifi denedik).

1. Sokakta “Puro lazım mı?” diye yanaşanlar: Sokakta yürürken her gün onlarca kez duyabilirsiniz bunu. Hatta komplike tezgahlar da var. Önce birisi yanaşıyor, hafiften muhabbet ediyor, sonra “Bugün özel puro festivali var, ayda bir kez düzenleniyor; fabrika çalışanları satış yapıyor; ama yakalarında “Cooperativa” kartı olmasına dikkat edin” diyor ve yanınızdan uzaklaşıyor. Sonra “tesadüfen” bir dakika sonra yanınıza yakasında “Cooperativa” kartı olan birisi yanaşıyor ve “Puro satın almak ister misiniz?” diye soruyor. Biz tezgahı merak ettik, bizi kenar mahallenin içerisindeki kenar bir eve götürdüler. Tipler filmlerdeki Latin çetelerinde gördüklerinize benziyor. En pahalı marka olduğu için genelde Cohiba satılıyor. Orijinal Cohiba Robusto puroların tanesi yaklaşık 15 CUC (USD). Bunlar pazarlığa tanesi 10 CUC’tan başlıyorlar. Biz hem bu yazı için test etmek, hem de önümüzdeki birkaç gün için tüketmek üzere “Ne de olsa Küba purosu, ne kadar kötü olabilir” diyerek sağlam bir pazarlıkla 20 CUC’a 10’lu bir kutu satın aldık. Hem kutunun, hem de puronun üzerindeki etiketlerden orijinal olmadığının kabak gibi belli olduğunu söylemeliyim (Ancak size bandrolün orijinal olduğunu filan söyleyeceklerdir). Şunu vurgulayayım, sokaktan aldığınız puronun orijinal olma ihtimali yok, yine de satın almak isterseniz tanesine 2 CUC’tan fazla ödemeyin. Bir kutu satın alınca, bir de ufak paket hediye ettiler. Pek kaliteli görünmeyen bu hediye purolardan birisini kestik, tam tütün değil kıyılmış tütün çıktı. İçimi de pek güzel değildi. Ancak asıl kutudan çıkan puroları beğenerek tükettik. Yine de, eğer purodan çok iyi anlayan, kokusundan ve dokusundan kalitesini ölçebilen birisi değilseniz bu sokaktan alışveriş işine pek girmeyin derim.

2. Eğer bir evde kalıyorsanız, ev sahibinden temin: Biz Airbnb üzerinden evler kiraladık. Bir ev sahibimize puro almak istediğimizi söyledik, bir tanıdığı olup olmadığını sorduk. “Bir soruşturayım” dedi, akşama bir kutu Cohiba Robusto geldi eve. Kutunun ve puroların üzerindeki etiketlerin kalitesi sokaktakine göre daha iyiydi. Hatta kutu, ambalaj filan mükemmel idi. Yine tanesi 2 CUC deyince, bundan da denemek istedik. Sokaktan aldığımıza göre daha iyi, ama yine orijinali ile alakası olmayan bir puro çıktı. Bana sorarsanız, ilk önce resmi bir puro dükkanına gidin, orijinal bir Cohiba’nın hem kutusundaki bandrolü, hem de puronun etiketini inceleyin; sahtesini gördüğünüzde hemen anlarsınız. Yalnız şunu vurgulamak isterim; Türkiye’de ikram ettiğimiz arkadaşlarımız bu orijinal olmayan puroları oldukça beğendiler, keşke daha fazla alsaymışsınız dediler. Orijinal Cohiba değil ama fiyat/perfomans olarak gayet başarılı Küba purosu diyebilirim.

3. Çiftçilerden temin: Vinales’e bir tur satın aldık, turun içerisinde bir tütün çiftliğini ziyaret ve puro tadımı vardı. Yukarıda anlattığım genel bilgileri orada öğrendik. Çiftlik sahibi büyükbaba bize bir puro sarımı gösterdi ve birer puro ikram etti. Devletin kendilerine bıraktığı %10’luk bölüm ile Montecristo No 4 üretimi yaptıklarını; tütünün kalitesi ve puronun formülasyonu aynı olduğu için orijinalden tek farkının etiketinin olmaması olduğunu söylediler. Bir çiftçi orijinalinin 10-11 CUC, diğeri 8 CUC olduğunu söyledi ve tanesi 4 CUC’tan 10’lu paketlerin satışını yaptılar. Montecristo No 4’ün tanesi resmi dükkanda 5.50 CUC, ancak biz o gün edindiğimiz bilgilerin ve deneyimin hatırına bir paket satın aldık. Eve gelip paketi açtığımızda puroların bir kısmını ezik büzük bulduğumuzu da ekleyeyim. Sonuç olarak, güzel bir alışveriş olduğunu düşünmüyorum.

4. Bazı resmi dükkanlarda satılan etiketsiz purolar: Satışının nasıl yapıldığını anlayamadığımız, ancak boyutuna göre fiyatı 2.30 ile 3.40 CUC arasında değişen el sarması purolar bunlar… Gayet lezzetli olduğunu söyleyebilirim; fiyat/performans çok iyi. çıktı!

5. Orijinal purolar: Resmi dükkanlarda satılan orijinal purolar. Kalitesi garanti, elbette ki fiyatı da pahalı. Tanesinin fiyatı, boyutu ve markasına göre 4 ila 20 CUC arasında değişiyor.

Öneriler: İşin uzmanı iseniz okumanıza gerek yok, siz ne yapacağınızı bilirsiniz. Ancak puro konusuna çok hakim değilseniz bir dinleyin derim 🙂 Sokaktan ya da ev sahibinden puro işine girecekseniz, orijinal olmadıklarını bilin. Sokak yerine ev sahibini tercih edin. Bence, puronun tanesi 2 CUC olacak şekilde pazarlık ederek bir kutu edinin. Onun dışında, ilk gün resmi dükkanlardan birisine gidin, değişik boy ve markalardan birkaç puro satın alın. Seyahatiniz boyunca bunları tüketin, son gün en beğendiğinizden bir/birkaç kutu satın alın. Bunun dışında denk geldikçe resmi dükkanlardaki etiketsiz olanlardan da stoklayın. Türkiye’ye girişte kişi başı 50 puro hakkınız olduğunu, Küba’dan çıkarken de benzer bir hakkınız olduğunu söylediklerini, ancak çıkışta hiçbir kontrol yapılmadığını ekleyeyim.